Ove godine proslavlja se 150 godina od izgradnje hrama Vaznesenje Gospodnje koji ponosno stoji u centru Čuruga. Žitelji ovog mesta su bili uvek okrenuti Bogu i crkvi, te su sa svojim parosima Kirilom Otićem, Stevanom Pačuom i Urošem Vučerićem počeli veliki posao izgradnje hrama. Pripreme su počele još 1855. godine, ali je izgradnja započela tek u proleće 1857. godine.

        Crkvu je projektovao nemački vojni inženjer lajtant Josif Krafi, koji je nadgledao ovaj posao. Radove su izvodili čuveni majstori i ti zidar Jakov Koloman i tesar Franc Smaus, dok je limarske radove izvodio Matijas Vihtener. Oni su, pored svojih radnika, imali na raspolaganju 100 ljudi i 20 zaprežnih kola iz Čuruga. Kamen temeljac je osvećen i položen na Blagovesti 1857. godine, posle svete liturgije. Sam čin osvećenja obavio je prosinđel Isidor Kolarević iz manastira Kovilj, uz sasluženje Maksima Papića, prote iz Žablja, te čuruških paroha, jereođakona Lazara Trifunovića, okolnog sveštenstva, te mnogobrojnog naroda, uz pucanje prangija i narodno veselje.

        Centralni toranj i crkva su bili postavljeni već 23. septembra 1858. godine, ali je crkvena opština želela da, pored centralnog (54,57 metara), izgradi i dva manja tornja (32 metra). Posle mnogobrojnih problema, početkom septembra 1860. godine izgrađena su i dva manja tornja, te je 5. septembra 1861. godine hram osveštao Maksim Papić, okružni prota žabaljski. U ovaj hram je ugrađeno 1,6 miliona opeka i 7.352 požunska merova kreča (požunski merov iznosi 62,48 litara). Tronosanje je izvršio na sam dan hramove slave 17. maja 1862. godine episkop bački Platon Atanacković i posvetio ga prazniku Vaznesenja Gospodnjeg.

        Crkva Vaznesenja Gospodnjeg je jedan od najmonumentalnijih hramova u Vojvodini. Dugačak je 54 metara, širok 15 i visok 17 metara, sa centralnim tornjem visine 54,57 metara i dva manja visine 32 metra. U Vojvodini postoji istovetan hram u Bečeju i sličan u Sivcu. Čuruški hram je poznat i po ikonostasu koji je izgrađen po nacrtu profesora Mihaila Valtrovića, po ugledu na ikonostase iz naših srednjevekovnih manastira. Ikone za ikonostas je radio akademski slikar Đorđe Krstić iz Bečeja, a bile su završene i postavljene pred Uskrs 1898. godine. Godine 1952. ikonostas je stavljen pod zaštitu države kao neprocenjiva vrednost.

        Na centralnom tornju postoji javni časovnik, koji je povremeno radio i tako su Čuružani mogli da vide vreme iako je postavljen 16. avgusta 1892. godine. U porti crkve se sada nalazi krst koji se nalazio na raskrsnici u centru sela, pa je zbog saobraćaja premešten. U crkvi su se nalazile i knjige rođenih i krštenih od 1742. do 1896. godine (14 knjiga), venčanih od 1773. do 1904. godine (7 knjiga), te umrlih od 1733. do 1900. godine (9 knjiga).

Veliko zvono treće u Evropi

        Čuruška crkva je poznata i po zvonima, jer je veliko zvono po dimenzijama treće u Evropi. Harmoničnost melodija čuruških zvona kontrolisao je kompozitor Isidor Bajić. Čuveno veliko zvono je osveštao episkop bački dr Irinej Ćirić na Cveti 1932. godine. Svojom melodijom od 7.984 kilograma i danas zadivljuje posetioce svetog hrama i budi pobožnost pravoslavnih Čuružana.

        Veliko kontra »Ge« sa ikonom svetog Đurđa, državnim grbom i ikonama vladara teško 4.775 kilograma, srednje staro veliko »Ce«, sa ikonom svetog Vaznesenja teško 1.773 kilograma, zvono »E« sa ikonom dva anđela, a između njih sveti krst iz koga zrači svetlost, teško 1.030 kilograma, zvono »As« sa ikonom Svetog Save, teško 446 kilograma.

Autor: Lazar R. Kaćanski
Datum: 04, 05, 2007.