Na današnji dan 1860. godine rođen je srpski pisac Vojislav Ilić, osnivač moderne srpske lirike i tvorac verističkog izraza u srpskoj poeziji.
Njegova lirika označila je raskid sa romantičarskom poezijom i obeležena je misaonim skepticizmom. Pisao je elegične, setne pesme u kojima preovlađuju motivi prošlosti i samoće („Zimska idila“, „Jesen“, „Ja ništa više ne verujem“, „Tamara“, „Istok“). Radio je kao korektor Državne štamparije u Beogradu, pisar ministarstva unutrašnjih poslova, učitelj u Turn Severinu i diplomatski činovnik u Prištini i Solunu. Dela: dva izdanja „Pesama“ objavljena za života i sabrana dela oblikovana i objavljena posthumno.
Danas je petak, 20. april, 111. dan 2012. godine. Do kraja godine ima 255 dana.
1526. – U bici kod Panipata mogulski vođa Baber sa 2.000 boraca porazio je 10.000 vojnika sultana Ibrahima od Delhija, čime je otpočela dvoipovekovna vladavina Mogula nad Indijom. U bici je poginuo sultan Ibrahim, a Baber se potom proglasio sultanom i osnovao Mogulsko carstvo.
1653. – Vođa Engleske revolucije Oliver Kromvel raspustio je Parlament i uveo ličnu diktaturu kao lord-protektor Engleske. Tokom njegove vladavine uspostavljen je republikanski oblik vladavine, što je u istoriji Engleske ostalo zapamćeno kao period najgore strahovlade.
1657. – Engleska flota, pod komandom admirala Roberta Blejka, napala je i potopila svih 16 španskih ratnih brodova u luci Santa Krus na Tenerifama, a potom je razorila grad.
1768. – Umro je italijanski slikar Kanaleto, jedan od najboljih pejzažista 18. veka, majstor dočaravanja atmosfere i vedrog prozračnog kolorita. Najviše je slikao Veneciju, njene kanale i palate.
1792. – Francuska je objavila rat Austriji, Pruskoj i Sardiniji i proglasila opštu mobilizaciju kojom su, prema odluci Konventa, obuhvaćeni svi Francuzi od 18 do 50 godina. Tako stvorena milionska armija je u revolucionarnom žaru potukla sve protivnike, ali je Konvent potom odlučio da „pruži pomoć i bratstvo svakom narodu koji želi da vrati slobodu“ (što je bila teorijska racionalizacija za izvoz revolucije), čime su započeti osvajački ratovi.
1808. – Rođen je francuski car Šarl Luj Napoleon III Bonaparta, sinovac cara Napoleona I, predsednik Francuske od 1848. do 1852, car do 1870. Živeo je u izgnanstvu do Februarske revolucije 1848, a krajem 1848. na vlast ga je dovelo krupno građanstvo. Početkom decembra 1851. prigrabio je državnim udarom svu vlast i 1852. proglasio se za cara. Agresivnom spoljnom politikom nastojao je da proširi Francusku i osvaja kolonije. Organizovao je javne radove i osnovao neke socijalne ustanove, podsticao je kapitalističku privredu, trgovinu, industriju i bankarstvo. Tokom njegove vladavine, Francuska je pripojila Nicu i Savoju (u zamenu za pomoć prilikom ujedinjavanja Italije), započela kolonijalno prodiranje u Indokinu. Uspešno je ratovala u Krimskom ratu od 1854. do 1856. protiv Rusije. Fijaskom je okončano njegovo nastojanje (1862. do 1867.) da pomoću „cara“ Maksimilijana Habzburškog uspostavi francusku dominaciju u Meksiku. Započeo je rat protiv Pruske s ciljem da spreči ujedinjenje Nemačke, ali je zarobljen 1. oktobra 1870. u bici kod Sedana i zbačen sa prestola, a Francuska je 4. oktobra 1870. ponovo postala republika. Emigrirao je 1871. u Veliku Britaniju gde je umro 1873.
1889. – Rođen je vođa nemačkih nacista Adolf Hitler, tvorac najveće mašinerije masovnog zločina u istoriji. Uz podršku krupne buržoazije i revanšista željnih osvete zbog poraza Nemačke u Prvom svetskom ratu i zahvaljujući popustljivim zapadnim demokratijama, iskoristio je materijalnu bedu i nezadovoljstvo Nemaca, nametnuo im se kao vođa i poveo u katastrofu i njih i čovečanstvo. U Prvom svetskom ratu borio se kao dobrovoljac, 1921. postao je šef Nacionalsocijalističke radničke partije Nemačke, u junu 1923. pokušao je puč u Minhenu zbog čega je osuđen, ali je ubrzo pušten iz zatvora, a 1925. reorganizovao je stranku na vojničkoj osnovi. Ubrzo pošto je 1933. postao kancelar uveo je nacističku diktaturu, počeo nemilosrdno proganjanje Jevreja i političkih protivnika uopšte. Iskoristio je neodlučnost Zapada i Austriju je prisajedinio Nemačkoj, porobio je Čehoslovačku, a 1939. napao je Poljsku, čime je izazvao Drugi svetski rat. Pred nadiranjem sovjetskih trupa ubio se u bunkeru u Berlinu 30. aprila 1945.
1893. – Rođen je katalonski slikar i vajar Huan Miro, jedan od najvećih nadrealističkih umetnika. Studirao je u rodnoj Barseloni, a od 1919. živeo je u Parizu. Kratko je stvarao pod uticajem kubizma, ali je od 1924. izgradio lični stil.
1893. – Rođen je američki filmski glumac Harold Lojd, jedan od najvećih komičara nemog filma. Filmovi: „Sigurnost na poslednjem mestu“, „Brucoš“, „Čuvaj se, profesore“, „Luda sreda“.
1919. – U Beogradu je počeo osnivački kongres Socijalističke radničke partije Jugoslavije (komunisti), koja je 1920, na kongresu u Vukovaru, promenila ime u Komunistička partija Jugoslavije.
1936. – Invazione trupe Italije, koje su početkom oktobra 1935. bez objave rata, upale u Etiopiju (Abisiniju), preduzele su ofanzivu, slomile otpor slabo naoružanih etiopskih snaga koje su se veoma hrabro borile, i porobile su tu zemlju. Bio je to drugi pokušaj Italije da porobi Etiopiju, ali je krajem 19. veka kod Adue doživela strahovit poraz. Hiljadugodišnje etiopsko carstvo tada je postalo italijanska kolonija i zajedno sa okolnim italijanskim posedima – Somalijom i Eritrejom, obrazovalo je takozvanu Italijansku Istočnu Afriku. Ipak etiopski car (negus) Haile Selasije nije priznao okupaciju i već 1941. oslobodio je svoju zemlju i vratio se na presto.
1972. – Američki svemirski brod „Apolo-16“ spustio se na Mesec.
1975. – Armija Severnog Vijetnama i južnovijetnamski oslobodilački pokret Vijetkong otpočeli su odlučujuću bitku protiv američkih i južnovijetnamskih snaga. Ofanziva je za desetak dana okončana potpunom pobedom i oslobađanjem južnog dela zemlje, posle čega su Severni i Južni Vijetnam ujedinjeni u jednu državu.
1984. – Velika Britanija je saopštila da će njena administracija u Hongkongu (Viktoriji) prestati da funkcioniše 1997.
1986. – Pijanista Vladimir Horovic priredio je prvi koncert u Sovjetskom Savezu od 1925. kad je emigrirao iz te zemlje.
1994. – Izrael i Palestinska oslobodilačka organizacija postigli su sporazum o prenosu vlasti na Palestince u oblasti Gaze i u gradu Jerihon na Zapadnoj obali.
1995. – Umro je Milovan Đilas, političar i publicista, „najpoznatiji disident komunističkog sveta posle Drugog svetskog rata“. Od 1937. do 1954. bio je član najužeg rukovodstva KPJ i jedan od najbližih saradnika Josipa Broza, posle rata i predsednik Skupštine Jugoslavije. Odlukom Plenuma Centralnog komiteta KPJ u januaru 1954. posle serije članaka objavljenih u „Borbi“ označen je kao „revizionista“ i smenjen sa svih funkcija. Ocenjeno je da je u spornim tekstovima ispoljio stavove „koji sadrže tendenciju likvidiranja Komunističke partije kao idejno-politički vodeće klasne političke organizacije“ i pokazao da se „sve više udaljuje od revolucionarnih pozicija i približava pozicijama građanskog liberalizma“. Njegovo najpoznatije delo: „Nova klasa“ imalo je ogromne tiraže u zapadnim zemljama u periodu bipolarne podele sveta.
1999. – NATO je drugi dan uzastopno bombardovao Duvansku industriju Niš, onemogućivši proizvodnju u najvećoj fabrici cigareta tadašnje SRJ.
1999. – U prepunom Hramu Svetog Save u Beogradu liturgiju su služili ruski i srpski patrijarh Aleksej II i Pavle, posle koje su se „Molitvom za mir“ obratili desetinama hiljada okupljenih na platou ispred najvećeg beogradskog hrama.
1999. – Ministar pravde u vladi Grčke Evangelos Janopulos je izjavio da je NATO bombardovanje Srbije (SRJ) „ratni zločin, zločin protiv čovečnosti“ kao i „zločin protiv mira“.
2003. – Dugo zabranjena Komunistička partija Iraka postala je prva organizacija u toj zemlji koja je štampala novine posle pada režima Sadama Huseina. List „Narodna staza“, koji se pojavio na osam strana, deljen je besplatno.
2006. – Rumunske vlasti su naredile evakuaciju hiljada ljudi zbog rekordno visokog vodostaja Dunava. Svoje domove je prethodno već napustilo oko 7.000 ljudi u 129 naselja, pošto je više od 700 kuća potopljeno, a 75.000 hektara našlo se pod vodom.
2008. – U sukobima u Mogadišu, između islamističkih pobunjenika i udruženih somalijskih i etiopskih snaga bezbednosti, poginula je 81 osoba, dok je 119 ranjeno. Početkom 2007. snage Somalije, uz podršku etiopske vojske, zbacile su sa vlasti Uniju islamskih sudova (UIC) predvođenu ekstremnom frakcijom poznatom pod imenom El-Šabab, koja je tada upravljala većim delom te afričke zemlje.
2010. – Umrla je Biljana Kovačević-Vučo, čelnik Komiteta pravnika za ljudska prava (YUCOM) i osnivač Saveta za ljudska prava Centra za antiratnu akciju u Beogradu.
2010. – Monasi Hilandara izabrali su novog igumana jeromonaha Metodija (Markovića) poštujući stroge propise Ustava Svete Gore i unutrašnja pravila srpske carske lavre koja je Hilandarskim tipikom ustanovio osnivač manastira Sveti Sava.
Izvor: RTV/Tanjug
Autor: Redakcija
Datum: 19, 04, 2012.