Selo danas na sporednom koloseku
Gospođinci su smešteni na onom nekada važnom uporedničkom putu koji vodi od Žablja prema Temerinu i dalje na zapad. Oni su i na železničkoj pruzi Novi Sad-Žabalj-Bečej i dalje na sever. Izgradnjom novih putnih pravaca, a posebno puta Novi Sad – Zrenjanin pored Žablja, značaj puta kroz Gospođince je opao, pa samim tim su se i Gospođinci našli po strani. Gospođinci su izgrađeni na desnoj pritoci Jegričke koja se zove Mala bara. Izbor mesta za selo bilo je uslovljeno interesom feudalnog gospodara i njegovim dobrom. Atar sela se nalazi na južnoj bačkoj lesnoj terasi koja je prekrivena černozemom i livadskom crnicom. Selo se nalazi u blizini dva veća naselja, Žablja i Temerina, a svi zajedno su u senci Novoga Sada koji na njih deluje kao magnet. Neki izvori govore da je još 226. godine n.e. na mestu današnjeg naselja postojalo rimsko utvrđenje Santa Marija, što je vrlo verovatno, s obzirom da zapadno od današnjeg sela prolazi veštački rov, poznat kao „rimski šanac“. Međutim, poznato je da Rimljani nisu prelazili Dunav, ali su mogli imati isturene vojne odbrambene punktove prema varvarima. Na tragove o ovom selu nailazimo tokom 14. i 15. veka. Naselje se prvi put spominje 1341. kao Boldogasonjafalva, a kada se početkom 15. veka ovamo doseljavaju Srbi naziva se Bogorodičino selo. U ovom starom srpskom imenu sela i s obzirom da je seoska slava Velika Gospojina (Gospoja, Gospođa) treba tražiti vezu sa današnjim imenom Gospođinci. Ovo naselje se nalazilo na potezu zvanom Selište. Od 1440 jedno vreme je Đurađ Branković držao posede u Gospođincima. U tursko vreme selo pripada titelskoj nahiji, a 1590. zabeleženo je da ima 34 kuće i 1650. slovi kao srpsko naselje. Kada su Turci napustili ove krajeve (1698) i Gospođinci su opusteli.
Današnji Gospođinci su ponovo naseljeni 1715. a 1745. kao komorsko naselje uključeni su u Potisku granicu. Granica se ukida 1750, ali osnivanjem Šajkaškog bataljona Gospođinci se 1769. uključuju u njega i ostaju do njegovog raspuštanja 1873. godine. Za vreme Narodnog pokreta 1848/9. selo je popaljeno, ali je brzo obnovljeno i nastavilo je da živi. Na kraju Prvog svetskog rata Gospođinci su u novoj državi – Kraljevini SHS.
Gospođinci su tipično vojvođansko selo sa ulicama koje se seku pod pravim uglom i ušorenim kućama.
Prvi dućan u Gospođincima otvorio je još 1789. Todor Vasiljev koji je 1818. to „lično pravo“ želeo da preda sinu popa Kešanskog, ali mu nije bilo dozvoljeno. Pravo na dućan posle njegove smrti preneto je na Josima Kanačkog, sina čuruškog trgovca Petra Kanačkog, koji je postao postao treći trgovac u Gospođincima. U prvoj polovini 19. veka selo je imalo ćurčije, krojače, kovače, kolare i druge neophodne zanatlije. Osim krčme, Gospođinci su imali 1830. svratiše (prenoćište) „Kod crvenog krsta“. Još 1885. su osnovali Srpsku čitaonicu i imali su pevačko društvo. Prva škola izgrađena je 1763. godine.
Na razmeđu 19. i 20. veka Gospođinci imaju ciglanu i mlin, a 1903. osniva se Srpska zemljoradnička zadruga. Srpska zadruga za međusobno pomaganje i štednju i Prva srpska čestičarska zadruga osnivaju se 1902. godine. I između dva svetska rata postojala je Zemljoradnička zadruga (1929-1941).
Literatura: Šajkaška I i II, istorija, MS i Vojvođanski muzej, Novi Sad, 1975.
Branislav Bukurov, Opština Žabalj, 1983.
Jegričkja, PČESA, Novi Sad, 1996.
Autor: Dragan Kolak
Datum: 25, 01, 2008.