Titelska opština je nizijska teritorija čije se nadmorske visine kreću od 72 – 130 metara. Između najniže tačke u jugoistočnom delu, gde se Tisa uliva u Dunav i najviše na Titelskom bregu, visinska razlika iznosi svega 58 metara. U tom rasponu mogu se jasno izdvojiti tri visinske, morfogeološke, fitogeografske i hidrografske celine: Titelski breg (Titelski plato, Titelska visoravan, Titelska lesna zaravan) ima oblik elipsaste površine između Mošorina, Loka, Vilova, Titela i Tise.

        Njegova površina je 94 kvadratna kilometra. Prepoznatljiv je kao usamljena lesna uzvišica koja je sa svih strana opkoljena nižim zemljištem. Na severoistočnim i istočnim stranama, strmi lesni odseci visoki preko 50 metara, vekovima stražare nad Tisom, njenim promenljivim tokom i, preko Tise, nad Carskom barom. Prema Titelu odseci su visoki 30 metara.

 

        Makroreljef Titelskog brega uočljiv je svakom putniku namerniku, bilo da mu prilazi iz bačkih nizina, bilo da uživa u njegovoj veličanstvenosti ploveći čamcem po Tisi. Neobična usamljenost, visina, nadmoćnost u odnosu na Tisu i okolne depresije, kao i veoma raznovrstan reljef, osobine su po kojima se Titelski breg večno pamti. Trag u sećanju ostavljaju brojni brežuljci, doline, surduci, provalije, lesne piramide tzv. „plastovi“, padine sa „pložicama“, „pleća“, viseće doline.

        Lesna terasa zauzima zapadnu četvrtinu opštine između Šajkaša i Gardinovaca i deo je bačke lesne terase. Terasa je nagnuta od severozapada ka jugoistoku.

        U blizini Titela prostire se manji deo lesne terase koji se zove titelska lesna terasa. Ona se prostire južno od Titelskog brega. Na istočnom delu je smešten Gornji Titel, a na zapadnom oranice poznate kao „donje polje“. Istočna granica titelske terase je izražena blagom kosom preko koje se glavna titelska ulica spušta u Donji Titel. Viša je od bačke terase. Les je pogodan za građenje zemunica-laguma (Dobrovoljačka ulica).

        Podzemna voda na aluvijalnim ravnima se nalazi na dubini od 4 metra, na lesnoj terasi na dubini od 50 – 70 metara, a na Titelskom bregu na dubini od 80 metara i više. Na salašima, koji su nekada postojali na bregu, voda se vukla iz dubine složenim mehanizmom koji je pokretala stoka.

        Izvori prirodne mineralne vode u podnožju Titelskog brega prema Loku snabdevaju se vodom iz Titelskog brega. Moguće je da se ovi izvori snabdevaju vodom i iz aluvijalne ravni, pošto su smešteni u starom rečnom koritu kojim struji podzemna voda prema Tisi i Dunavu. Izvor prema Titelu narod zove Vodica. Drugi izvor se nalazi pored same raskrsnice za Lok.

         Sa Titelskog brega, kao najviše tačke u Bačkoj, pruža se pogled na Banat na istoku i na Frušku goru – Srem na jugu. Ostrva u Tisi i Dunavu koja su i danas prirodno nedirnuta, predstavljaju posebnu atrakciju. Zbog nedirnute prirode u ovim predelima se i danas mogu sresti retke i zaštićene životinjske vrste, kao što su: orao krstaš, orao jastreb, orao belorep i stepski mišar. Ove vrste grabljivica, zbog svoje retkosti, mogu se smatrati izuzetno lepim i dragocenim primercima za ovaj kraj. U ritskom području, području pored reka, legu se u manjim ili većim kolonijama razne vrste čaplji (bela, žuta, siva, riđa čaplja), rode, kormorani i ostale močvarice. Za vreme svojih seoba stalni posetioci ovih krajeva su patke i ždralovi.

        U rukavcima reka, barama i kanalima rastu barske ruže – beli, žuti i sitni lokvanj – koji su zaštićene biljke na teritoriji Vojvodine. Posebnu draž čine predeli prekriveni trskom. Kada je vetrovito trska se povija i cela površina dobija izgled zatalasanog mora.

        Osnovnu stepsku zajednicu Titelskog brega predstavlja zajednica majčine dušice i đipovine. Ograničenog je rasprostranjenja na pitomim padinama, blago nagnutim terenima ili na skoro zaravnjenim položajima predolice ili lesne vrtače). Đipovina indicira odsustvo košenja i ispaše a samim tim i složenije ekološke prilike na staništu. To za posledicu ima jedinstvenu strukturu zajednice koju karakteriše više od 150 vrsta viših biljaka. Babaluška je kao relikt suvog i toplog doba boreala u postglacijalu naselila ove prostore u isto vreme kada i sama stepa. Svedok je tog doba i toka procesa formiranja biljnog pokrivača na južnom obodu Panonske nizije. Interesantna je po svom biološkom ciklusu jer cveta u jesen, a plodonosi u martu mesecu. Spada u prirodne retkosti flore Srbije pa je zaštićena vrsta (kandidat za Crvenu knjigu flore Srbije). Takvog obeležja su još neki strukturni elementi zajednice majčine dušice i đipovine, među kojima lepotom plene patuljasta perunika i gorocvet. One su specifične za proleće. Prva liči na razbacane beličaste, plavičaste i ljubičaste „jastuke“ na najvišim delovima zatravnjenih padina uz Tisu, dok druga zaustavlja dah oblikom, veličinom i bojom svojih cvetova. Guste populacije gorocveta grade prava „zlatna ostrva“ na obodnom, vršnom delu padina na granici sa platoom. Rano leto ostaje u sećanju po bordo – ljubičastim tepisima od glavica Valdstajnovog luka. Boja potiče od njegovih upadljivih glavica koje na vetru lelujaju vrtačama brega. Za razliku od izvorne stepske zajednice koja je i konglometrat prirodnih retkosti i relativno uskog rasprostranjenja na specifičnim mikrostaništima, stepska zajednica jesenjeg maslačka i stepskog vijka dominira u vidu paralelnih „traka“ između ogolelih pločica. Zajednica češljaste pirevine i metlice se javlja u vidu uskog venca koji opkoljava najviše obronke brega. Između „žbunića“ metlice u lesu su izbušeni otvori u kojima se gnezde ptice pčelica i dr.). Najveći deo staništa izloženih strujama oštrih vetrova su endemske zajednice lišajeva u vidu crnkastih mrlja na vertikalnim odsecima (jedno od tri nalazišta u Evropi). Posebnu pažnju zaslužuju i fragmenti šuma hrasta medunca na ograničenom lokalitetu istočnog dela titelskog brega. Tereni na kojima živi gačac su manje šume bagrema na padinama brega. „Mošorinski brest“ na platou je nestao pre nekoliko decenija.

        Od prirodnih resursa su značajna dva izvora prirodne mineralne vode u podnožju titelskog brega prema Loku. Dobra voda, neposredno uz put, nije nezapažena. Sem Ločana, koji je najviše koriste, ovde po vodu dolaze i stanovnici ostalih naselja opštine i mnogobrojni putnici koji tuda prolaze. Na osnovu obavljenih hemijskih analiza, sadržaj vode iz ovih izvora sličan je sadržaju i kvalitetu vode Vrnjačke banje. Između izvora na pašnjaku su mnogobrojne rupe – „kuće“ tekunica.

 

---

Geografske koordinate centralne tačke:
20^o14^‚53″ E / 45^o16^‚51″ N po GRINIČU
5015,425/7441,025 po GAUS-KRIGERU

Nadmorska visina prirodnog dobra
min: 72,5 maks: 130 m n.v.