stara fotografija centra
Šajkaš je kao napredno mesto imao svoje razglednice još za vreme Kraljevine Jugoslavije, a možda i ranije. Sačuvano ih je tek nekoliko. Na osnovu njih možemo saznati kako je Šajkaš nekad izgledao, ali i ispričati zanimljive priče o delu prošlosti ovog mesta.
Na ovoj razglednici, koja prikazuje središte Šajkaša, vide se tri zgrade. U prvom planu je zgrada nekadašnje opštine, danas mesne zajednice, dok su u produžetku Stankićeva kuća i ''švapska'' crkva. Od ovih objekata jedino je još ostala zgrada opštine, ali je i ona u prilično lošem stanju. Ostale zgrade su porušene, a na njihovom mestu su izgrađeni novi objekti, neki i sa drugom namenom.
Zgrada opštine, odnosno mesne zajednice, izgrađena je početkom 20. veka kao upravno-poslovni objekat. Ovom reprezentativnom građevinom tadašnja austro-ugarska vlast je htela da pokaže svoju moć i bogatstvo. Osnova joj je u obliku slova E, sa najdužom fasadnom stranom okrenutom prema ulici. Uglavnom je sačuvala svoj originalni izgled, a ostala joj je ista i namena.
Stankićevu kuću je od stare opštinske zgrade delila kapija sa kolskim prolazom. Bila je to prizemna dugačka kuća sa desetak prozora do ulice. Pružala se skoro do samog raskršća. Vlasnik kuće bio je Jovan Stankić koji je u njoj držao kafanu. U drugom delu kuće bila je prodavnica obuće „Bata“. Kuću i plac su posle Drugog svetskog rata Stankićevima oduzeli komunisti, koji su im u zamenu dali neke druge nekretnine, našto oni nikad nisu pristali. Na zapadnom delu tog velikog placa izgrađena je jednospratna stambeno-poslovna zgrada, a na istočnom delu je započeta izgradnja društvenog doma, koji nikad nije bio završen. Kasnije su ove zidine porušene pa je taj deo placa pretvoren u park sa klackalicama i toboganima za decu.
Nemačka evangelistička crkva, u narodu poznatija kao „švapska“, izgrađena je početkom 20. veka. Kao i pravoslavna, crkva je imala ulaz i zvonik na zapadu, a oltar na istoku. Srušena je posle Drugog svetskog rata. Često se od starih Šajkašana i danas može čuti da verske objekte, bez obzira čiji su, nikad ne treba rušiti jer to samo donosi nesreću. Na mestu ove crkve 1979. godine izgrađena je zdravstvena ambulanta.
Ispred samih prozora opštinske zgrade vidi se ograda na rampi za utovar stoke. Znamo čak i ime devojčice koja se na slici vidi u prvom planu. To je Ranka Svob, rođena Dujić, poreklom iz Šajkaša. Ona je tetka Borivoja Ž. Dujića. Ranka danas (2008. godine) u svojoj 88. godini živi u Novom Sadu i kaže da je ova razglednica snimljena kad je ona imala osam godina. To je bilo davne 1928. godine, dok se Šajkaš još zvao Šajkaški Sveti Ivan.
Hvala nepoznatom autoru ove izuzetno lepe i vredne fotografije koji je snimio središte Šajkaša u periodu između dva svetska rata, kao i najstarijim meštanima koji su pomogli da nastane ova zanimljiva priča.
Autor: N. Turajlić
Datum: 08, 03, 2008.