Zvono od pet tona

Iako naseljavano još u vreme Rimljana i prvih Slovena, banatsko selo na obali Tise pod ovim nazivom prvi put se pominje tek u 13. veku, u vreme ugarskog kralja Bele Četvrtog. Posle toga je Čurug često menjao i imena i gospodare, a oko 1440. postao je posed poslednjeg srpskog gospodara, despota Đurađa Brankovića. Povoljan položaj, plodna zemlja i blizina reke privukli su u doba velikih seoba od 6. do 9. veka razne narode: Hune, Gepide, Langobarde, Avare, Franke, Bugare, ali su se do današnjih dana zadržali samo Sloveni i Mađari. Za vreme Turaka Čurug je pripadao titelskoj nahiji, a od 1669. bio je deo austrijske vojne granice, gde ga je čuvalo 80 graničara šajkaša. Žitelji Čuruga su najpre bili ratari, potom još i zanatlije i trgovci, koji su prvi među prečanskim Srbima imali svoju školu, i ona je otvorena 1730. godine. Tada je podignuta i prva crkva. Današnji Hram svetog Vaznesenja Gospodnjeg iz 1860. treći je po veličini u Srbiji, posle crkava Svetog Save i Marka u Beogradu. Pročuo se po ikonostasu koga je uradio veliki slikar realista Đorđe Krstić, a još više po zvonu, jednom od najvećih u Evropi, teškom skoro 5.000 kg. Na zvonu stoji da ga je postavila Srpska pravoslavna crkvena opština u Čurugu u vreme Aleksandra Karađorđevića, prvog kralja Srba, Hrvata i Slovenaca, „da danju i noću budi verne k slavenoslavlju svetoga imena božijega“. Od polovine 19. veka otvorene su srpska čitaonica i crkveno pevačko društvo, a svoje čitaonice su imali i Mađari i Jevreji. Početkom 20. veka proradilo je Kulturno-prosvetno društvo Kolo. Sportska omladina je imala Srpski Soko, a žene dobrotvornu zadrugu. U Čurugu je 1855. rođen Lazar Paču, lekar koji se bavio bankarstvom i postao najuspešniji ministar finansija koga je Srbija ikada imala. 

Autor: Rade Aničić
Datum: 20, 09, 2012.