Na današnji dan 1877. godine srpski kralj Milan Obrenović je, na poziv Rusije objavio po drugi put rat Otomanskom carstvu. U martu 1878. rat je završen mirovnim sporazumom Rusije i Turske u San Stefanu, kojim je Rusija pokušala da ostvari premoć na jugu Balkana.
Portret kralja Milana Obrenovića
sa slike je delo slikara Steve Todorovića,
i nastao je 1881. godine.
Nalazi se u Muzeju grada Beograda.
Foto: Wikipedia
Danas je ponedeljak, 13. decembar, 347. dan 2010. Do kraja godine ima 18 dana.
1204. – Umro je jevrejski filozof, lekar, matematičar i stronom Mojsije Majmonid, sledbenik Aristotela, najveći jevrejski filozof srednjeg veka. U najvažnijem filozofskom delu ''Vodič ljubavi'' pokušao je da zasnuje religiju na racionalnim osnovama,što je izazvalo žestoku osudu ortodoksnih pristalica judaizma. Napisao je više astronomskih i matematičkih rasprava i 18 medicinskih traktata s teorijama znatno ispred vremena u kojem je živeo.
1545. – Počeo je sa radom Tridentski koncil koji je u maju 1542. sazvao papa Pavle Treći. Ekumenski koncil, na kojem je do kraja izgrađen status katoličke crkve kao dogmatske, protivreformacijske, militantne ustanove s papom-autokratom na čelu, s prekidima je zasedao do 1563. Na osnovu zaključka ovog skupa vođen je protivreformacijski pokret koji je doveo do Tridesetogodišnjeg rata između prokatoličkih i protestantskih snaga u Evropi.
1553. – Rođen je francuski kralj Anri Četvrti, prvi monarh iz dinastije Burbona. Idejni vođa hugenota (protestanata) kasnije je prešao na katolicizam, ali je Nantskim ediktom 1598. osigurao hugenotima verske slobode i okončao verske ratove. Tokom njegove vladavine osnovane su prve francuske kolonije u Americi. Ubio ga je rimokatolički fanatik Fransoa Ravajak.
1570. – Mirom u Šćećinu Danska je priznala nezavisnost Švedske.
1577. – Engleski moreplovac i istraživač, Frensis Drejk je isplovio na jedrenjaku 'Golden Hind' iz engleske luke Plimut na svoje dugo putovanje oko sveta.
1642. – Holandski moreplovac Abel Tasman otkrio je Novi Zeland, ali se nije iskrcao iz straha od ratobornih domorodaca, pa je zasluga za otkriće pripala Englezu Džejmsu Kuku koji se 1769. iskrcao na jedno od novozelandskih ostrva.
1797. – Rođen je nemački pesnik Hajnrih Hajne, jedan od najvećih liričara 19. veka. Njegova poezija smatra se vrhunskim dostignućem nemačkog romantizma i izvršila je ogroman uticaj na evropsko pesništvo („Knjiga pesama“, „Romansero“, „Ata Trol“, „Nemačka, zimska bajka“).
1806. – Srpski ustanici su u Prvom srpskom ustanku oslobodili beogradsku varoš i naterali Turke da se povuku u Kalemegdansku tvrđavu. Tvrđava je osvojena početkom 1807, a nakon sloma ustanka 1813. Turci su ponovo zauzeli Beograd.
1847. – Engleska književnica Emili Bronte, je objavila roman Orkanski visovi pod pseudonimom Elis Bel.
1862. – U bici kod Frederiksburga u Američkom gradjanskom ratu, južnjački general Robert Li sa 80.000 vojnika potukao je severnjačkog generala Ambrouza Bernsajda, koji je imao pod komandom bezmalo dvostruko više vojnika – 150.000. Tokom teških borbi duž reke Masaponaks, Bersajd je izgubio oko 14.000 ljudi.
1904. – U Londonu, Engleska, pušten je u rad sistem podzemne železnice koji je radio na električnu struju.
1921. – SAD, Velika Britanija, Francuska i Japan potpisali su Vašingtonski ugovor o međusobnom poštovanju ostrvskih poseda u Pacifiku.
1937. – Japanske trupe su okupirale kineski grad Nanking i u narednih šest sedmica pobile oko 200.000 Kineza, mahom civila, a krvoproliće je ušlo u istoriju pod nazivom „silovanje Nankinga“.
1939. – U prvoj velikoj pomorskoj bici u Drugom svetskom ratu britanske krstarice „Ekseter“, „Ajaks“ i „Ahil“ su kod zaliva La Plata u Atlantskom okeanu teško oštetile i onesposobile nemački bojni brod „Graf Špe“, koji je tokom gusarskog krstarenja u južnom Atlantiku i Indijskom okeanu prethodno potopio devet trgovačkih brodova.
1944. – Japanski avion napunjen eksplozivom, kojim je upravljao pilot samoubica (kamikaza), u Drugom svetskom ratu je udario u američku krstaricu „Nešvil“ i usmrtio 133 člana posade.
1967. – Vojna hunta u Grčkoj je sprečila kontraudar, a kralj Konstantin, primoran da napusti Grčku, pobegao je sa porodicom u Rim.
1981. – General Vojćeh Jaruzelski zaveo je ratno stanje u Poljskoj, zabranjen je rad nezavisnog sindikata „Solidarnost“, a hiljade sindikalnih aktivista su pritvoreni.
1982. – U zemljotresu u Severnom Jemenu, u provinciji Damar stotinak kilometara jugoistočno od glavnog grada Sane, poginulo je oko 3.000 ljudi.
1988. – U Kongu je potpisan protokol Angole, Kube i Južne Afrike,uz posredovanje SSSR i SAD, kojim je otvoren put ka nezavisnosti Namibije i okončanju građanskog rata u Angoli započetog 1975.
1991. – Bivše sovjetske republike Kazahstan, Kirgizija, Tadžikistan, Turkmenistan i Uzbekistan odlučile su da se priključe Zajednici Nezavisnih Država.
1999. – U Ljubljani je u 75. godini umro slovenački političar Stane Dolanc, visoki komunistički i državni funkcioner u bivšoj Jugoslaviji.
2000. – Predsednik Rusije Vladimir Putin došao je na Kubu u prvu posetu jednog ruskog državnika Fidelu Kastru od raspada SSSR-a 1991.
2001. – U samoubilačkom napadu ekstremista na zgradu indijskog parlamenta u Nju Delhiju ubijeno je 13 ljudi. Za napad su osumnjičeni muslimanski sepratisti koji se od 1989. bore protiv indijskih vlasti u Džamu i Kašmiru.
2002. – Na samitu u Kopenhagenu Evropska unija odlučila je da se proširi za još 10 novih država članica: Poljsku, Češku, Mađarsku, Sloveniju, Slovačku, Estoniju, Letoniju, Litvaniju, Kipar i Maltu, počev od 1. maja 2004. godine.
2003. – Američke snage su uhapsile svrgnutog iračkog predsednika Sadama Huseina, koji se skrivao u podzemnom skloništu u blizini svog rodnog grada Tikrita. Potraga za njim trajala je skoro devet meseci od kada su američko-britanske snage izvršile invaziju na Irak.
2004. – Na predsedničkim izborima u Rumuniji pobedio je gradonačelnik Bukurešta i kandidat reformskih opozicionih snaga Trajan Basesku, čime je okončana dekada vladavine naslednika bivšeg komunističkog režima.
2006. – Belgijska nacionalna televizija priredila je u udarnom večernjem terminu simulaciju otcepljenja Flandrije. Čak 89 odsto gledalaca izjavilo je da je poverovalo da je Belgija prestala da postoji nakon navodne odluke flamanske skupštine. Vest su ozbiljno shvatili čak i neki međunarodni i diplomatski krugovi.
Izvor: RTV/Tanjug
Autor: Redakcija
Datum: 13, 12, 2010.